De favela’s van Rio de Janeiro zijn wereldberoemd. Ook al ben je nog nooit in Brazilië geweest, de kans is groot dat je er wel eens van gehoord hebt. Positief of negatief. Deze sloppenwijken zijn net zo aan Brazilië verbonden als het voetbal of de samba. Het wordt onder reizigers ook steeds populairder om deze favela’s te bezoeken. Maar kan dat zomaar? In deze blog delen wij onze tips over het bezoeken van de favela’s van Rio de Janeiro .
5x tips over de favela’s van Rio de Janeiro
Iedereen kent drie dingen over Rio de Janeiro; de stranden Ipanema en Copacabana, de gigantische Cristo Redentor en natuurlijk de favela’s. Er wonen tienduizenden mensen, veelal de oorspronkelijke bewoners van Rio de Janeiro. De wijken zijn allemaal in de heuvels gebouwd en kijken allemaal over Ipanema en Copacabana.
#1 Geschiedenis van de favela’s
De favela’s spelen een grote rol in Rio de Janeiro. Bijna alles waar Brazilië voor staat is ontstaan uit de favela’s. Het zijn ook de oorspronkelijk bewoners van Rio die hier wonen. Veel voetballers, de beste dansers en het lekkerste eten komt bijna allemaal uit de favela’s van Rio de Janeiro.
TIP ♥ – ga nooit alleen een favela in. Ook niet de als veilig aangegeven favela’s
Dat is echter wel anders geweest. De eerste favela’s verschenen voor het eerst aan het eind van de 19e eeuw. Ze werden in gebouwd door soldaten om het woningtekort op te lossen, maar ze werden ook bewoond door voormalige slaven. De groei van favela’s bereikte een hoogtepunt in de jaren ’70 toen veel mensen van het platteland naar Rio verhuisden om te profiteren van de economische groei.
Boomhuizen
Veel mensen die van het platteland naar Rio trokken hadden geen plek hadden om te wonen en weinig geld. Zij trokken in de favela’s. Het woord ‘favela’ is afkomstig van het woord ‘boom‘ in Bahia. De soldaten die de favela’s oorspronkelijk bouwden, kwamen uit Bahia en noemden de eerste favela naar de boom.
Samenvoegen met Rio
Het is geen geheim dat de favela’s van Rio de Janeiro tot voor kort bekendstonden om het criminele en gewelddadige karakter. Geweld in alle vormen was hier aan de orde van de dag. Zo’n 20 jaar geleden heeft de overheid besloten een positieve aanpak te hanteren in plaats van geweld op te lossen met geweld (wat veel gebeurde). Een proces dat enorm lang duurde door de diep gewortelde criminaliteit in de favela’s.
Het idee was om deze sloppenwijken te integreren met de stad en dat begint nu eindelijk hun vruchten af te werpen. Dit werd niet alleen gedaan voor de inwoners van de favela’s, maar ook om het toerisme een boost te geven. Het WK Voetbal van 2014 heeft natuurlijk een aardige bijdrage gehad in deze ontwikkeling.
#2 Zijn de favela’s van Rio de Janerio veilig om te bezoeken?
10 jaar geleden hoefde je als ‘Westerling’ je gezicht niet te laten zien in de favela’s. Vandaag de dag is dat gelukkig wel anders, maar 100% veilig is het nog niet altijd. Zo werd er in 2017 nog een Britse toeriste neergeschoten toen ze een verkeerde afslag nam in een van de favela’s.
Vergis je niet hoeveel mensen hier wonen. Het schijnt dat er in alle favela’s van Brazilië zo’n 11,5 miljoen wonen! Favela’s zijn dus meer ‘gemeenschappen’ dan wijken. In Rio de Janeiro zijn er ongeveer 600 favela’s, de grootste en een van de veiligste favela’s is Rocinha in het zuiden van Rio. Hier wonen al meer dan 70.000 mensen wat in Nederland een behoorlijke stad zou zijn. En in steden is het niet altijd veilig.
Tours naar Rocinha (Vidigal)
Er worden steeds meer tours aangeboden richting met name Rocinha. Dat betekent dat het veilig genoeg is om er heen te gaan. Daarnaast beweren de touroperators ook dat het bijdraagt aan een positieve indruk van favela’s en dat het meer geld in de favela’s brengt. Dat laatste valt te betwijfelen.
TIP ♥ – Vidigal in Rocinha is een van de veiligste favela’s in Brazilië en er worden veel tours naar georganiseerd. Bezoek Rocinha echter alleen met een gids!
Beveiliging door UPP
Sommige vooroordelen van favela’s kloppen wel degelijk. Zo worden (of werden) veel favela’s in Rio de Janeiro gerund door drugshandelaren of gangs. Zij bepalen de regels en bewaken ‘hun’ wijken en dus de inwoners. Het geweld tussen rivaliserende bendes is een stuk minder dan jaren geleden, maar het bestaat nog wel.
VN in favela’s
Veel favela’s in Rio worden vandaag de dag bezet door UPP’s, een soort VN, alleen dan lokaal. Zij bewaken de meeste favela’s en voorkomen het meeste geweld. Ze hebben als doel het terugwinnen en beveiligen van ‘bezette’ wijken.
Dat heeft succes want de zuidelijke favela’s van Rio de Janeiro worden beheerd door UPP’s en zijn de laatste jaren een stuk rustiger en dus veiliger. De meeste favela’s in het noorden worden echter nog steeds geteisterd door drugshandel, vuurgevechten en geweld tussen de gangs.
TIP ♥ – bezoek alleen de favela’s in het zuiden. Die in het noorden gaan nog steeds gebukt onder veel geweld.
#3 Kun je naar de favela’s toe?
Dat is zeker mogelijk. De laatste jaren zijn tours naar de veilige favela’s enorm populair geworden. Overal in Rio de Janeiro kun je tours boeken. Of dat nu bij je accommodatie is, of bij een van de vele touroperators in de stad. Ook online zijn er veel tours te boeken.
Rocinha is de nummer één favela voor de steeds populairder wordende toeristische tours. Je wordt vaak in een jeep meenemen om het lokale leven in de favela’s te ervaren. Vaak ga je ook langs verschillende bezienswaardigheden in de favela’s zelf.
TIP – wij raden aan om met een lokale gids te gaan. Ten eerste omdat deze gidsen vaak de mensen kennen in de favela’s en ten tweede omdat ze veel kunnen vertellen over het leven in de favela’s.
Je kunt ook Walking Tours boeken waarbij je door de favela’s loopt. Je bent dan dichterbij het lokale leven, maar je kunt ook minder zien omdat de meeste favela’s gigantisch zijn en niet te voet zijn te verkennen.
Prijzen van tours
De prijzen van verschillende tours variëren in prijs. Het is ook afhankelijk van de lengte van de tour, de favela en of je wil lopen of met een Jeep wil gaan. Reken op de volgende prijzen (onder voorbehoud van wijzigingen);
- Walking Tour – €20 tot €25
- Jeep Tour – vanaf €50
De meeste tours duren een halve dag en je wordt vaak opgehaald bij je accommodatie behalve bij de Walking Tours.
Bekende organisaties
Er zijn tientallen touroperators die tours aanbieden. De keuze is echt gigantisch en de kwaliteit van de meeste tours is prima. Voor een Walking Tour kun je kijken bij Favela Walking Tour. Een andere goede touroperator die tevens de lokale gemeenschap ondersteunt is Favela Experience.
#4 De veilige favela’s
Zoals gezegd liggen de veiligste favela’s in het zuiden van de stad. De belangrijkste favela’s die je in het zuiden kunt bezoeken zijn;
- Pavão-Pavãozinho
- Cantagalo
- Santa Marta
- Vidigal en Rocinha
Vooral de laatste twee zijn ontzettend populair bij tours.
Alle genoemde favela’;s zijn prima te bezoeken met een tour en zijn voor een groot gedeelte veilig. Vergeet niet dat er in een wijk al meer dan 70.000 mensen kunnen wonen. Dat is vergelijkbaar met gemiddelde steden in Nederland. De kans dat er gewelddadigheden voorkomen is aanwezig, maar vergelijkbaar met steden in Nederland.
Uitzocht op Rio
Vidigal staat ook bekend om de feesten die elk weekend toeristen aantrekken. De belangrijkste reden dat reizigers naar Vidigal en Rocinha komen is echter het geweldige uitzicht op de skyline, het Jezusbeeld en de stranden van de stad.
TiP – we kunnen het niet vaak genoeg zeggen. Bezoek de favela’s met een tour!
De favela Rochina
#5 De onveilige favala’s
Terwijl je in het zuiden van de stad de meest veilige favela’s vind, liggen de onveilige favela’s vooral in het noorden. Vila Cruzeiro, Vila Aliança en Complexo do Alemão zijn twee favela’s die sterk reageren op de aanwezigheid van de UPP’s, wat in het verleden als vaak genoeg tot schietpartijen en moorden heeft geleid.
Er is een hoop politie aanwezig hier, maar het is nog steeds niet veilig genoeg voor buitenstaanders kom deze wijken te bezoeken. Vooral Vila Aliança is een favela die momenteel worstelt met veel geweld en criminele bendes. En dat gaat er heftiger aan toe dan in Nederland, aangezien ze hier niet schuwen om hun wapens (en zelfs bommen) in te zetten.
Het is daarom verstandig om het noorden van Rio te vermijden.
